Tijd

We leven in een bijzondere tijd en ik ervaar dat de tijd mij volledig door de vingers glipt. Sinds maart 2019 leven we in een zogenaamde bubbel, er is wel een paar keer een kleine opening geweest en daar heb ik ook wel gebruik van gemaakt. We konden afgelopen zomer gelukkig heerlijk vakantie vieren in Italië, maar heel vaak zijn er dingen niet mogelijk. Op een avond of vrije dag met een stel vrienden spontaan iets ondernemen of een gepland weekend weg is sinds die tijd niet meer gebeurd.

Wat mij zo opvalt is dat de achterliggende bijna twee jaar weg zijn. Ik voel het als een tijdgat, het is er gewoon niet in mijn beleving. Door de psycholoog Douwe Draaisma is veel onderzoek gedaan naar tijdbeleving en hij beweert dat tijd sneller gaat als we minder nieuwe ervaringen hebben. Vreemd begrip tijd; het is ook een door mensen bedacht mechanisme om vat te houden op processen. De aarde draait om zijn as en doet daar een dag over en geeft ons ritme. En de seizoenen, op de breedtegraad waar wij leven hebben we geleerd om daar rekening mee te houden. We zaaien in het voorjaar en oogsten in het najaar zodat we de winter kunnen overleven. We zijn erg gebonden aan tijd.

Hoe dichter je bij de evenaar komt hoe minder relevant tijd is want door het klimaat rond de evenaar is het weer veel minder grillig. Of je nou in maart of in november zaait, de oogst zal niet mislukken door kou, het weer blijft wel mooi en eten en drinken is er in overvloed. Dat zou zo maar een verklaring kunnen zijn voor onze gedachte dat mensen die leven rond de evenaar lui zijn. Het houdt hun ontwikkeling tegen, maar je zou ook kunnen zeggen dat ze gezegend zijn want tijd is veel minder belangrijk. Het weer is lekker en je hebt voldoende te eten, wat wil een mens nog meer.

Henk Leemhuis

Omarmen

Een woord dat zowel letterlijk als figuurlijk gebruikt wordt. We kunnen iemand omarmen of een idee dat iemand heeft omarmen. Het woord kan ook gedeeld worden in om-armen. Intrigerend de woorden om en armen, om heeft wel 10 betekenissen, arm heeft ook twee heel verschillende betekenissen, zowel als werkwoord en zelfstandig naamwoord.

In de kersttijd gaan we even op stil. Dat vind ik een heerlijke gedachte, een paar dagen in het jaar hoef ik niet zoveel. Een tijd om te omarmen, bij mezelf te rade te gaan hoe het met me gaat. Gewoon mijn gedachten laten gaan over wat er is. Er komen dan vooral begrippen als genieten en geloven aan de oppervlakte. Ik kan enorm genieten van een wandeling, gewoon lopen en kijken en genieten van wat er om me heen gebeurt. Kou, regen, kleuren van de natuur, wolkenpartijen en gesprekken met mensen met wie ik loop. Soms diepgaande gesprekken en soms stilte.

Tijdens het genieten komen er allerlei gedachten naar boven. Dingen die goed voelen maar ook de dingen niet goed voelen kan ik in mijn gedachten ook omarmen. De gedachte hoe ik me mag voelen van mezelf strookt die ook met wat anderen van mij vinden, of ben ik gewoon mezelf en doe ik wat ik voel? Dat laatste is een geweldig goed maar in een samenleving kan het niet altijd. Want de samenleving wil ik ook omarmen, dat voelt vaak als een warme jas maar ook soms als een loden jas. Door met elkaar in gesprek te gaan en te geloven dat de andere mens ook goed is maar net iets anders voelt dan ik helpt mij daarbij bijna altijd. Door te luisteren en elkaar te respecteren kan de loden jas dan ook veranderen in een warme jas. Die warme jas geeft ruimte, valt lekker en omarmt beter.

In de tijd van kerst liggen welkom en afscheid dicht bij elkaar. Geboorte, afscheid van het oude jaar en het welkom van het nieuwe jaar. Ik omarm het leven en bij het leven hoort ook dood en afscheid. Als het aan mij ligt omarmen we corona en laten we ons zoveel mogelijk vaccineren waardoor we het virus als een griep kunnen beschouwen en ja daar sterven ook mensen aan en we zullen afscheid moeten blijven nemen. Als we die gedachte omarmen kunnen we ook elkaar en het vrije leven weer omarmen.

Henk Leemhuis

Kerst ’21

Ik probeer in de stemming te komen voor kerst, maar het kost me meer moeite kost dan andere jaren. Ondanks alle positieve ontwikkelingen op familiair en zakelijk gebied lukt het me maar moeilijk om in de juiste ‘mood’ te komen.

Nu moet ik bekennen dat ik wat gevoelig ben voor de winterblues, want die korte dagen met dat grauwe weer zorgen ervoor dat mijn biologische klok ietwat van slag raakt. Ook dat hele coronagedoe maakt me nu niet bepaald vrolijker en soms word ik er ronduit droevig van om te zien hoe een samenleving, en dan vooral de mensen om me heen, worstelen om balans te vinden en verdeeld raken om dingen als mondkapjes, QR-codes en 2G maatregelen.

Nu zijn we hier in het oosten nogal nuchter, maar toch, als je goed kijkt, zie je relaties verstoord worden en families verdeeld raken. Ik zie het op mijn werk, de eindeloze discussies met niet-mondkapje-dragende klanten, de stress bij de werknemers met een zwakkere gezondheid wanneer iemand weer eens vindt dat hij zich niet aan de regels hoeft te houden. En aan de andere kant de stress bij de ongevaccineerden die zich buitengesloten voelen van familie en vrienden. 

Om nog maar te zwijgen over alle andere narigheid in de wereld, de hongersnood in Afghanistan en die duizenden vluchtelingen die in de kou zitten te vernikkelen aan de grenzen van Europa. Vooral de kinderen die ik daartussen zag zitten kwamen echt bij me binnen. Soms zou ik dan ook willen dat ik Delete kon toetsen op een magisch toetsenbord en dat daarna alle narigheid weggetoverd was uit de wereld.

Naja, zo’n toetsenbord heb ik niet, die heeft niemand. Dus kruip ik maar weer met mijn langzaam wegtrekkende winterblues in mijn eigen bubbel waar het warm en goed is. Maar het blijft me wel dwarszitten dat ik er niets aan kan doen. Nou ja niets? Ik kan natuurlijk wel iets veranderen aan de wereld. Dat kleine stukje om me heen waar ik wel invloed op heb. Simpelweg door me bewust positief te blijven opstellen, openhartig te zijn en me echt van niemand af te sluiten. 

Prettige kerst,

Rudi Bults

Kerstsprookje

Die zag ik niet aankomen, Kerstmis gaat niet door. Die vervelende pandemie gooit opnieuw roet in het eten. En we hadden zo’n mooie traditie, Kerst vieren met de hele familie, 25 man sterk, al vanaf dat de kinderen klein waren.

Kerstmis in Lockdown is niet leuk en voor iedereen anders. Ja, we versieren onze huizen, sommige blinken zelfs als kerstbomen met duizenden lichtjes. En zoals altijd halen we het lekkerste eten in huis, en voor de kleintjes kopen we prachtige nieuwe kleding. Online want wat moet je anders? Maar juist dat ene ding, het samenzijn, dat is onvervangbaar. Daardoor mis ik de mensen nog meer die er al niet meer zijn, denk ik terug aan de kerstdagen bij mijn ouders. Een gek soort weemoedige bewustwording door de omstandigheden vermoed ik.

Herinneringen zijn gekke dingen, ineens herinnerde ik me weer het zingen van kerstliedjes bij de kerststal samen met mijn vader en broertjes toen ik klein was. En ik herinner me de avonden dat Ali naar de nachtmis ging met onze dochters. Ik maakte dan midden in de nacht een broodmaaltijd, een mooie roomse traditie die ik van huis uit meegekregen had. Om het extra leuk te maken zorgde ik dat bij terugkomst het huis alleen nog verlicht was door tientallen kaarsjes. Dan haalde ik de jongste uit bed die subiet na een kwartiertje weer knikkebollend in slaap viel. Maar hij was er wel even bij, en daar gaat het om bij tradities. Net als die traditie dat de volgende dag de hele familie langkwam, met de kinderen, zo gezellig. Natuurlijk pakken ze ons Kerstmis niet af, het gaat gewoon door, ook dit jaar! We hopen gewoon op betere tijden.

Zalig kerstfeest allemaal!

Rudi Bults

Payday

Ik ben gelovig. Niet bijgelovig. Mijn vrouw ook niet. Zo deden wij ooit ons stinkende best op vrijdag de dertiende te trouwen. Dat mislukte, we moesten het doen met een donderdag de dertiende. Jammer.

37 jaar later…. Ik ben nog steeds niet bijgelovig. Maar recent… Op een rij - en geloof me - ik heb er niets bij gefantaseerd: ´Hè Adrian, het blijft wel een beetje fris, hè…?´ Ik naar boven: cv-ketel in coma. Maandag 19, dinsdag 18… vrijdag 15 graden. Werkt heerlijk achter een bureau, moet u echt eens proberen. Toen de monteur: ´Niks coma, meneer: overleden´ $$$.

Twee dagen later: ik had een aanval van werklust en zou de auto wel even zuigen. Alles klaar gezet, matten er uit, komt u maar! Stinkende blauwe rook vanonder de klep van de stofzuiger. Miele, er is geen betere. Hmm… ´beter´ is ook niet meer wat het geweest is $$.

Volgende dag: ´Ik kook wel.´ Meteen knapt de verlichting onder de afzuigkap $.

Twee dagen later: douchen. Sta ik daar in me Adampje, blijft het water ijskoud! Het zal toch niet…. Nee, de splinternieuwe ketel snort tevreden. Mengkraan naar de knoppen: $$.

Weekje later, mijn koplampen tasten in het vaalgeelduister. Niet de vervangbare lampjes van een paar euro, nee, het hele buitenwerk $$$.

Dezelfde week: bericht in mijn mailbox: uw energieleverancier, Welkom Energie, is failliet. Weg voorschotoverschot, weg zonnepaneelvoordeel, weg welkomstpremie $$$.

Maar: welkom bij Eneco, meneer Verbree! Niks aan de hand hoor, wij helpen u hoor, u krijgt van ons lekkere verse gasjes hoor, voor maar 1.80 de kubieke meter hoor: $$$. Rovers!

Ik ben in quarantaine gegaan, ik kom voorlopig de deur niet uit, ik verroer me dit jaar niet meer. Ik ben niet bijgelovig, maar misschien wordt het tijd.

Adrian Verbree

Geluk

In de jaren 1826 en 1827 zorgde een malaria uitbraak voor een ramp in de stad Groningen. Tijdens de Stormvloed van 1825 vonden diverse dijkdoorbraken plaats, waardoor landerijen onder water kwamen te staan. De rotting van planten en dieren in een moerasachtige omgeving en de doorbraak van de Rietdijk in Groningen in 1826, die de stad onder water zette, zorgde in de hete lente en zomer van 1826 voor de perfecte omgeving voor de malariamug. De stormvloed kostte ook aan ruim 300 inwoners van Overijssel het leven. IJsselmeer was toen nog Zuiderzee.

De stadse bedrijvigheid belandde op zijn gat. Vooral de armen werden getroffen. De gegoede burgers sloegen de handen ineen en sleepten vele gezinnen door de moeilijke tijd heen. Uiteindelijk stierf tien procent van de bevolking. De Martinikerk besloot de klokken niet meer te luiden bij begrafenissen, omdat dit een negatief effect zou hebben op de plaatselijke bevolking. Kinine was het eerste geneesmiddel tegen malaria. Veel dokters stonden sceptisch tegenover dit nieuwe medicijn (1820) en weigerden het voor te schrijven.

U begrijpt welke kant ik op wil. De vergelijking met de huidige crisis dringt zich op. Het verloop van de ‘Groninger Ziekte’ kunnen we met de kennis van nu haarfijn analyseren. Wat heeft geholpen met de bestrijding, wat niet? In het geval van de Coronacrisis zullen we daar nog jaren op moeten wachten. Of er in 1826 rellen zijn geweest, ik heb het niet kunnen vinden. Het enige dat naar de koets van de arts werd gegooid, was een wanhopige patiënt. En die deed dat zelf.  

Wat ze zeker niet hadden in 1826 waren onze huidige overspannen media.

Een geluk bij een ongeluk, zullen we maar zeggen..

Bert Nonkes